داستان مهدیار: از تولیدی سویق در مشهد تا صادرات اسنک های سالم به اروپا
در دنیایی که اسنک‌ها و خوراکی‌های صنعتی بیشتر به لذت‌های لحظه‌ای محدود می‌شوند، تصورش دشوار است که محصولی هم زمان بتواند سالم، درمانی و خوش‌طعم باشد. اما داستان برند مهدیار فود ( شرکت آفتاب نوخیز) داستانی واقعی از تحقق همین غیرممکن است؛ مسیری که از یک دغدغه شخصی شروع شد و به نمایشگاه‌های بین‌المللی رسید.
آغاز ماجرا از یک بیماری ساده
اکبر کوهستانی‌مقدم، بنیان‌گذار شرکت آفتاب نوخیز، از کودکی با مشکلات سیستم ایمنی روبه‌رو بود. بیماری‌های پی‌درپی او را به سمت طب سنتی کشاند؛ جایی که برای اولین بار، با یک رژیم غذایی درمانی توانست وضعیت سلامت خود را بهبود ببخشد. اما این رژیم، با منع مصرف خوراکی‌هایی مثل پفک و نوشابه همراه بود؛ خوراکی‌هایی که حذفشان برای او سخت بود. همین حذف‌ها، جرقه‌ای را در ذهن او روشن کرد: آیا می‌شود اسنکی تولید کرد که هم سالم باشد، هم خوش‌مزه و جذاب؟
از دغدغه شخصی تا ایده درمانی
او پس از مشاهده‌ی اثرات مثبت رژیم بر بدن خود و خانواده‌اش، تصمیم گرفت راه‌حلی ارائه دهد که برای دیگران نیز مفید باشد. مطالعات گسترده او و تیم تحقیقاتی‌اش به نتایجی نگران‌کننده رسید: بسیاری از بیماری‌های رایج مثل دیابت، مشکلات گوارشی و قلبی-عروقی، ریشه در مصرف زیاد غلات پالایش‌شده مانند برنج، گندم و جو دارد.
در دل همین تحقیقات، ماده‌ای کشف شد که می‌توانست پاسخی برای بسیاری از این مشکلات باشد: سبوس برنج. اما چالش بزرگ‌تر، نبود هیچ‌گونه استاندارد فرآوری این ماده برای مصرف انسانی در ایران بود. تنها استانداردهای موجود، محدود به مصارف دامی می‌شدند.
دستیابی به فناوری‌ای که وجود نداشت
آقای کوهستانی با یک تیم پنج‌نفره وارد مسیر تحقیقاتی شد که ۱۸ ماه به طول انجامید. آن‌ها توانستند روشی ابداع کنند که سبوس برنج را با حفظ خواص درمانی، به شکلی قابل‌مصرف برای انسان فرآوری کنند. محصول اولیه با استقبال خوبی مواجه شد، اما مسیر نوآوری هنوز تمام نشده بود.
سویق: گام بعدی، با یک چالش بزرگ
در ادامه، مشتریان از شرکت خواستند که سویق نیز تولید کند؛ پودری سنتی و مقوی (سویق پودری است که از تفت‌دادن آرد غلات یا حبوبات تهیه می‌شود و در طب سنتی برای تقویت بدن استفاده می‌شود). هرچند سویق نیز مفید بود، اما نحوه مصرف آن – قرار دادن پودر روی زبان – برای کودکان دشوار و ناخوشایند بود.
تا اینکه روزی، یک کامنت مسیر آینده شرکت را مشخص کرد:
«اگر این سویق به صورت پفک دربیاد، فوق‌العاده میشه!»
این جمله ساده، به نقطه عطفی در مسیر توسعه محصول تبدیل شد، چرا که در دنیای کارآفرینی توجه واقعی به بازخورد مشتریان می‌تواند کل مسیر آینده یک محصول را شکل دهد.
از یک کامنت تا تولد پفک درمانی!
این ایده، ذهن آقای کوهستانی را درگیر کرد. اگر می‌شد سویق را به بافتی پفکی تبدیل کرد، نه‌تنها مصرفش ساده‌تر می‌شد، بلکه می‌توانست جایگزینی برای پفک‌های ناسالم بازار باشد. آن‌ها وارد مرحله‌ای جدید از تحقیق و توسعه شدند، و موفق شدند سویق را به شکلی پفکی، حجیم و جذاب تبدیل کنند.
چالش دوم: طعم!
محصول پفکی با بازخوردهای مثبت زیادی روبه‌رو شد، اما یک نکته باقی مانده بود: طعم. یکی از کاربران پیشنهاد داد که به محصول ادویه‌ای اضافه شود تا خوش‌طعم‌تر شود. اما اینجا، پای یک چالش جدی‌تر به میان آمد: آقای کوهستانی نمی‌خواست از روغن پالم یا اسانس‌های مصنوعی استفاده کند.
هدف ایشان تولید یک اسنک کاملاً سالم و طبیعی بود. بنابراین تصمیم گرفتند به‌جای اسانس، از ادویه‌های طبیعی و به‌جای روغن پالم، از روغن آفتابگردان استفاده کنند. چالشی که هیچ‌کس در ایران و حتی دنیا تا آن زمان سراغش نرفته بود.
اختراع دستگاهی که وجود نداشت
برای رسیدن به این هدف، تیم مهدیار مجبور شد دست به ابتکار بزند. آن‌ها دستگاهی طراحی کردند که توانایی طعم‌دار کردن، حجیم‌سازی و افزودن پروتئین به سویق را داشت. نتیجه، تولد اولین پفک سالم طعم‌دار در سال ۱۳۹۹ بود.
از قفسه‌های فروشگاه تا غرفه‌های جهانی
محصول جدید به‌سرعت مورد استقبال بازار ایران قرار گرفت. کمی بعد، یک شرکت ایتالیایی برای واردات این اسنک خاص وارد مذاکره شد. مهدیار، در آستانه ورود به بازارهای اروپایی بود که شیوع ویروس کرونا، صادرات را متوقف کرد.
دومین کشوری که صادرات به آن انجام شد، عراق بود. داستان این صادرات ماجرایی متفاوت داشت. روزی یکی از زائران حرم امام رضا در مشهد که تبعه عراق بود، به‌صورت کاملاً اتفاقی با این محصول آشنا شد و آن را بسیار پسندید. جالب‌تر آنکه این فرد، یکی از بزرگ‌ترین پخش‌کنندگان مواد غذایی در کشور عراق بود. همین آشنایی، آغاز همکاری میان مهدیار و بازار عراق شد. صادرات به این کشور با استقبال خوبی آغاز شد، اما پس از مدتی و در پی تنش‌های سیاسی، همکاری متوقف شد. دلیل اصلی این توقف، نه کیفیت محصول، بلکه ایرانی بودن برند بود؛ عاملی که باعث شد مصرف‌کنندگان عراقی – علی‌رغم رضایت از کیفیت – از خرید خودداری کنند.
در ادامه، آقای کوهستانی تصمیم گرفت مسیری تازه را امتحان کند: حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی مواد غذایی در کشورهای امارات و آلمان. در این نمایشگاه‌ها، هدف معرفی مستقیم محصول به بازار جهانی بود؛ تصمیمی که با استقبال بی‌نظیری مواجه شد. در نمایشگاه دبی، محصولات مهدیار توجه بازدیدکنندگانی از بیش از ۲۰ کشور در پنج قاره جهان را جلب کرد و درخواست‌های جدی برای همکاری و واردات دریافت شد. اما این مسیر نیز بی‌چالش نبود؛ هزینه بالای ارسال، قوانین پیچیده صادرات، و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، مسیر عملی کردن این تقاضاها را دشوار می‌کرد.
در نمایشگاه آلمان نیز علاقه‌مندی بسیاری نسبت به محصول مهدیار شکل گرفت و حتی شرکت‌های اروپایی برای تولید این محصول در خاک خودشان اعلام آمادگی کردند. یکی از این پیشنهادها، ارائه امتیاز کامل تولید محصول در ازای مبلغی قابل‌توجه بود؛ اما آقای کوهستانی به‌دلیل پایبندی عمیق به رسالت اولیه برند – یعنی تولید اسنک‌های صددرصد سالم بدون افزودنی‌های مضر – این پیشنهاد را رد کرد. او معتقد بود واگذاری کامل تولید به شرکتی دیگر ممکن است منجر به تغییر فرمول محصول برای سودآوری بیشتر شود، تغییری که می‌توانست جوهره برند را زیر سؤال ببرد.
چهار چالش جهانی برای مهدیار فود
اما مسیر جهانی شدن، بدون مانع نبود. مهدیار فود با چهار چالش جدی مواجه شد:
چالش اول: هزینه‌ی بالای حمل‌ونقل بین‌المللی
به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ایران که از نظر استراتژیک برای صادرات گسترده به قاره‌ها و کشورهای مختلف مناسب نیست، هزینه‌ی ارسال محصولات (Shipping) بسیار بالا بود؛ موضوعی که برای برندی نوپا یک مانع جدی محسوب می‌شد.
چالش دوم: نبود مواد نگهدارنده شیمیایی
یکی از اصول تغییر ناپذیر در مهدیار فود، تولید محصولات کاملاً طبیعی و بدون استفاده از مواد نگهدارنده شیمیایی بود؛ اصلی که هرچند مزیت برند محسوب می‌شد، اما در عمل چالش‌هایی جدی به همراه داشت. در مسیرهای حمل‌ونقل طولانی، تازگی و کیفیت اولیه محصولات تحت تأثیر قرار می‌گرفت و در مسیرهای دور دستی مانند صادرات به قاره آفریقا – که گاهی بیش از دو ماه زمان می‌برد – حتی محصولات فاسد می‌شدند.
چالش سوم: محدودیت در صادرات مستقیم به اروپا
تحریم‌ها و قوانین بین‌المللی باعث شده بود که امکان صادرات مستقیم به بسیاری از کشورهای اروپایی وجود نداشته باشد. این موضوع شرکت را ناچار به استفاده از واسطه‌ها می‌کرد؛ اتفاقی که نه‌تنها تعامل مستقیم با مشتریان را دشوار می‌کرد، بلکه به‌طور محسوسی حاشیه سود را کاهش می‌داد.
چالش چهارم: برداشت نادرست از کیفیت برندهای ایرانی
با وجود کیفیت بالای محصولات مهدیار، برخی از بازارهای جهانی همچنان نسبت به محصولات ایرانی دیدگاه مثبتی داشتند. این نگاه ناشی از سال‌ها تبلیغات منفی و نبود حضور فعال برندهای ایرانی در بازارهای بزرگ جهانی بود.
برای عبور از این موانع، تصمیمی بزرگ گرفته شد: راه‌اندازی کارخانه‌ای در خارج از ایران با برندی بین‌المللی، و انتقال بخشی از تولید به آن، تا مدیریت استانداردهای جهانی، زمان‌بندی و هزینه‌ها با دقت و کارآمدی بیشتری انجام شود.
همراهی ریوالو در مسیر بین‌المللی سازی
در فروردین‌ماه ۱۴۰۴، مهدیار مسیر بین‌المللی‌سازی خود را با همراهی شرکت ریوالو آغاز کرد. این همکاری با هدف آماده‌سازی برند برای حضور مؤثر و پایدار در اکوسیستم اروپا شکل گرفت؛ مسیری که نیازمند تصمیمات دقیق، تحلیل‌های تخصصی و انتخاب‌های استراتژیک بود.
در نخستین گام، متخصصان ریوالو با تحلیل شش شاخص کلیدی – شامل امکان جذب سرمایه خارجی، اندازه بازار اسنک‌های سالم، چارچوب‌های قانونی صادرات و مقررات کسب‌وکار، نظام مالیاتی و حمایت‌های دولتی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و زنجیره تأمین، و قیمت زمین برای احداث کارخانه – کشورهای اتحادیه اروپا و انگلستان را مورد بررسی قرار دادند. در نهایت، هلند به‌عنوان گزینه‌ای برتر و سازگار با اهداف مهدیار انتخاب شد؛ کشوری که نه‌تنها از منظر سرمایه‌گذاری، شفافیت قانونی و موقعیت استراتژیک در قلب اروپا شرایطی ایده‌آل دارد، بلکه با یکی از بهترین برنامه‌های استارتاپ ویزا در جهان و اکوسیستمی فعال و حامی برای نوآوری، بستری مطلوب برای رشد برندهای بین‌المللی فراهم کرده است.
گام بعدی، انتخاب تسهیلگری تخصصی در حوزه مواد غذایی سالم بود. (تسهیلگر: سازمانی مورد تأیید دولت که مأموریت دارد نوآورانه بودن مدل کسب‌وکارها را ارزیابی کرده و در برداشتن گام‌های ابتدایی ورود به کشور، از آن‌ها حمایت و راهنمایی کند). تیم ریوالو با درک دقیق نیازهای مهدیار – از جمله دریافت سریع‌تر مجوزهای لازم برای تولید در اکوسیستم هلند و همچنین یافتن شریک‌های تجاری (B2B) برای تسریع ورود به بازار – سه تسهیلگر معتبر را شناسایی و برای آغاز فرآیند رسمی ، اقدام کرد.
به‌موازات این اقدامات، تیم ریوالو مسئولیت بهینه‌سازی مدل کسب‌وکار مهدیار، تهیه بیزینس پلن (Business plan) و پلن مالی و طراحی استراتژی ورود به بازار با حداکثر شانس موفقیت را بر عهده گرفت؛ گامی که این برند را نه‌تنها برای اخذ پذیرش قانونی، بلکه برای حضوری مؤثر و ماندگار در اکوسیستم اروپا آماده ساخت.
فرآیند رسمی استارتاپ ویزای مهدیار اکنون آغاز شده و انتظار می‌رود در کمتر از ۶۰ روز آینده، تأییدیه رسمی از سوی تسهیلگر صادر شود. در ادامه نیز تیم ریوالو در کنار مهدیار باقی خواهد ماند تا با مشاوره تخصصی، توسعه استراتژیک و هدایت گام‌به‌گام، ورود این برند به اکوسیستم اروپا را تسهیل و تثبیت کند.
داستان مهدیار، داستان تبدیل یک نیاز شخصی به راه‌حلی جهانی است. این برند، نه فقط یک اسنک، بلکه نمادی است از اینکه با پشتکار، نوآوری و توجه به بازخوردهای مردم، می‌توان مرزهای علم و صنعت را جابه‌جا کرد.
